Ngày cá tháng Tư, nhằm ngày 1 tháng 4 dương lịch hàng năm, còn gọi là ngày nói dóc, ngày nói đùa,... là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước. Đây là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò nói dóc để đùa giỡn nhau.
Nguồn gốc ngày cá tháng Tư
Nguồn gốc của ngày cá tháng tư vẫn còn nhiều bàn cãi với các ý kiến khác nhau. Nhưng hầu hết đều thống nhất, nguồn gốc của ngày nói dối là từ nước Pháp do vua Charles IX tạo ra còn khái niệm poisson d’avril hay April fools - sự ngớ ngẩn tháng tư, trong nghĩa văn học tiếng Pháp là Cá tháng Tư, lần đầu được nhắc đến bởi nhà thơ người Pháp Eloy d'Amerval (1455-1508).
Câu chuyện được cho xuất phát từ nước Pháp và được thừa nhận rộng rãi nhất trên thế giới như sau:
Năm 1564, vua Charles IX quyết định cải cách niên lịch, đưa ngày tết truyền thống của nước Pháp từ cuối tháng 3 trở về ngày 1-1.
Trước đó, người dân Pháp thường đón mừng năm mới trong khoảng thời gian từ 25-3 đến 1-4, thời điểm bắt đầu mùa xuân vì 21-3 là ngày Xuân phân.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đón nhận hệ thống lịch mới của vua Charles. Thời điểm đó cũng chưa có nhiều phương tiện truyền tin nên một bộ phận những người dân thôn quê Pháp vẫn ăn mừng năm mới theo hệ thống lịch cũ.
Điều này khiến những người cấp tiến không hài lòng và khái niệm "ngớ ngẩn" được đặt ra dành cho những kẻ vẫn ăn tết ngày 1-4. Ngày này cũng trở thành ngày tượng trưng cho sự sai lệch thông tin.
Trong khi đó, khái niệm "poission d’avril" lại có nguồn gốc khác, lần đầu tiên được đề cập đến bởi nhà thơ d’Amerval. Và đây được xem là nguyên bản dành cho khái niệm "Cá tháng Tư".
Nguyên nhân d’Amerval gọi như vậy là bởi tháng tư cũng được xem là tháng của cung song ngư với biểu tượng hai con cá quấn vào nhau.
Các hoạt động ngày cá tháng Tư trên thế giới
Cá tháng tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng cách tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó. Những tin giả như thế thường được tung ra trong cả ngày 1 tháng 4 ở hầu hết các quốc gia như Hoa Kỳ, Pháp, Ireland,... trong khi tại một số quốc gia khác, nó phải được chấm dứt vào giữa trưa như Anh, Canada, Úc, New Zealand.
Tại Ý, Pháp, Bỉ, và các khu vực nói tiếng Pháp của Thụy Sĩ và Canada, 1 tháng 4 truyền thống thường được gọi là "Cá tháng Tư" (Poisson d'avril tiếng Pháp hoặc Pesce d'aprile trong tiếng Ý). Điều này bao gồm cả cố gắng để lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của nạn nhân mà không bị phát hiện. Những cá giấy như vậy cũng nổi bật trên nhiều bưu thiếp tại Pháp ngày đầu tháng tư vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
Các trò đùa trong ngày cá tháng Tư
Những trò đùa của ngày cá tháng Tư có thể chỉ rất đơn giản như bạn chưa buộc dây giày kìa, chưa kéo khóa nhé,... nhưng cũng có khi gây ra hậu quả nghiêm trọng như vặn đồng hồ của bạn cùng phòng chậm tới một tiếng hay bố mẹ ở quê gọi điện báo ốm,... Dù đùa kiểu gì, kẻ lừa gạt vẫn hoàn toàn vô tội bằng cách lý giải Ngày Cá tháng Tư mà.
Thậm chí một số công ty lớn, báo chí,... cũng thường có các thông tin gây bất ngờ trong ngày này và làm cho nhiều người dở khóc dở cười vì bị dính một cú lừa ngoạn mục.
Tuy nhiên bạn cũng không cần quá tức giận khi bị ai đó lừa vào ngày này... vì cá tháng Tư mà.